Cây hồi (tên khoa học: Illicium verum) là một loại cây thân gỗ thuộc họ Hồi (Schisandraceae), có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á, đặc biệt là miền núi phía Bắc Việt Nam như Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn... Từ lâu, hồi đã được biết đến như một loại gia vị truyền thống mang hương thơm đặc trưng, đồng thời là một dược liệu quý có nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại.
Cây hồi (tên khoa học: Illicium verum) là một loại cây thân gỗ thuộc họ Hồi (Schisandraceae), có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á, đặc biệt là miền núi phía Bắc Việt Nam như Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn... Từ lâu, hồi đã được biết đến như một loại gia vị truyền thống mang hương thơm đặc trưng, đồng thời là một dược liệu quý có nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại.
Cây hồi có thể cao từ 6–12 mét, lá xanh quanh năm, hoa nhỏ màu vàng nhạt, quả có hình ngôi sao tám cánh – đây chính là phần được thu hái và sử dụng phổ biến nhất. Quả hồi được thu hoạch khi còn xanh, sau đó được sấy khô tự nhiên để giữ trọn mùi thơm và tinh dầu.
Hồi là một trong những gia vị quan trọng trong nền ẩm thực châu Á. Tại Việt Nam, hồi thường được dùng trong các món kho, hầm, nấu phở, bún bò Huế, hay các món ăn cần mùi thơm đậm đà, ấm nóng. Hồi có vị ngọt, mùi thơm mạnh, dễ nhận biết và có khả năng át mùi tanh, tạo chiều sâu hương vị cho món ăn.
Ngoài ra, hồi cũng là thành phần chính trong “ngũ vị hương” – một hỗn hợp gia vị nổi tiếng trong chế biến thịt quay, vịt tiềm, lẩu thuốc bắc…
Trong y học cổ truyền, hồi được xem là dược liệu có tính ấm, vị ngọt cay, giúp tiêu thực, trừ hàn, giảm đau bụng và hỗ trợ tiêu hóa. Tinh dầu hồi – chiết xuất từ quả – chứa hoạt chất anethol, có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, giảm đau, và được dùng trong sản xuất thuốc trị ho, long đờm, cảm lạnh.
Y học hiện đại cũng đã chứng minh hồi là nguồn cung cấp shikimic acid – nguyên liệu sản xuất thuốc Tamiflu (điều trị cúm A/H1N1). Điều này khiến cây hồi không chỉ có giá trị gia vị mà còn trở thành cây dược liệu chiến lược trong ngành dược phẩm toàn cầu.
Với nhu cầu ổn định từ cả ngành thực phẩm lẫn dược phẩm, cây hồi đang được nhiều địa phương quy hoạch trồng theo mô hình nông – lâm kết hợp. Quả hồi khô, tinh dầu hồi và các sản phẩm chiết xuất từ hồi đang được xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, châu Âu...
Cây hồi không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần cải thiện đời sống cho người dân vùng núi, tạo việc làm, đồng thời giữ gìn và phát triển hệ sinh thái rừng tự nhiên.
Cây hồi là sự kết tinh giữa giá trị ẩm thực, y học và kinh tế. Không chỉ là một loại gia vị quen thuộc, hồi còn là “vàng xanh” của núi rừng, mang trong mình tiềm năng phát triển bền vững trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng tự nhiên, sạch và hữu cơ ngày càng cao.
Việc đầu tư phát triển sản phẩm từ cây hồi – từ quả khô, tinh dầu đến dược phẩm – chính là hướng đi tiềm năng để nâng tầm giá trị sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
